Gemeente van Jezus Christus
Soms word je wat moedeloos van het nieuws. Ik heb even voor u de krant meegenomen.
Ik zal u twee korte stukjes voorlezen uit de krant van gisteren: “medewerkers van de Rijksuniversiteit Groningen zeggen te maken te hebben gehad met intimidatie zoals verbaal geweld, en met machtsmisbruik en sabotage en/of discriminatie.”
En daaronder: “De 38-jarige Ralph K. is gisteren door de rechtbank vrijgesproken van het beramen van een terreuraanslag op een test- en vaccinatielocatie in Den Helder.” Hij had wel zo’n plan, maar het gold niet als terrorisme, blijkbaar.
Krijgt u al hoofdpijn? Voelt u de energie al uit u wegzakken?
Het lijkt te gaan om macht en geweld in de wereld. Natuurlijk moeten we hierbij wel zien dat dit is wat wij nieuws noemen: het negatieve. Maar toch, hoeveel conflicten, hoeveel oorlogen in de wereld gaan daar niet om? Om macht en geld bijvoorbeeld, of om grondstoffen. Geweld is een instrument, ten dienste van het geld.
Bij de lezing van het Oude Testament was de eerste regel van de tekst er door de opstellers van het rooster afgehaald: “Nog slechts een korte tijd, dan zal de Libanon weer een boomgaard worden, een boomgaard die is als een woud.”
Maar die zin mogen we zeker nu niet weglaten. Libanon leeft op dit moment, zoals Jezus het zegt: als een volk dat onderdrukt wordt door zijn eigen heersers. De energie is afgesloten; de regering functioneert niet. De leiders van het land zijn alleen bezig met geld, rijk worden en machtsspelletjes. Daarbij worden de mensen van het land slachtoffer: ze leven nu letterlijk in het donker, zonder stroom, licht, warmte, zonder geld -want de economie is ingestort.
Zo nu en dan krijg ik nog een berichtje van de studenten en collega’s met wie ik twee jaar de levens heb gedeeld, van 2017- 2019, maar meestal komen ze niet meer door. Ze zijn te veel bezig met puur overleven.
Maar die sombere berichten zijn niet alleen maar van ver weg. We weten dat er ook in ons land machtsmisbruik is dat bijna niet uit te roeien is, zelfs in de instituties van ons land. Al leven we in een paradijs, vergeleken met mensen in Libanon, we hoeven niet ver weg te gaan om het kwaad te zien.
En dan kunnen we somber worden door de berichten over het milieu: ik heb een oom gehad die bij het ministerie werkte op milieuzaken en die in de jaren zeventig al gedeprimeerd raakte door de achteruitgang van de natuur. Vogels verdwijnen; er zijn minder insecten, minder planten, minder van alles. We moeten in Nederland leven met een realistische mogelijkheid dat heel West-Nederland overspoeld wordt door de zee. Amersfoort aan Zee. Ik neem aan dat u daar net als ik wel eens wakker van ligt. Hoe moeten onze kinderen, kleinkinderen en achterkleinkinderen leven in Nederland? Of worden wij Nederlanders allemaal klimaatvluchteling? Waar zijn we dan welkom? In Duitsland?
Dat zijn zorgen die permanent op de achtergrond van ons denken aanwezig zijn. Zo’n zeurende pijn op de achtergrond. Die ertoe leidt dat je soms moedeloos wordt. Toch is het goed die ook in de kerk te benoemen. We zijn in de kerk niet wereldvreemd, maar staan midden in het leven. Ons woord, onze Bijbel, beschrijft die wereld zoals die is en vertelt ons hoe we ons ertoe moeten verhouden.
Wat ik nu beschreef: moedeloosheid, depressie, somberheid, vormen niet de goede reactie.
De goede reactie is wat Jezus zegt: omdenken.
Omdenken en blijven herhalen wat belangrijk is:
Het gaat niet om macht, maar om kwetsbaarheid.
Niet om geld maar om God.
Niet om onderdrukking, maar om elkaar dienen.
Elkaar helpen: zien wat de ander nodig heeft en dat doen.
In ons leven van alledag en in de kerk.
Geen machtsspelletjes, ook niet in de kerk, maar dienen.
Het gaat niet om nachtmerries die ons wakker houden in de nacht maar om visioenen die ons helpen focussen als het dag is. Libanon als één groot woud: dat is het visioen van mensen en natuurorganisaties die proberen, al lacht iedereen ze uit, om bomen te blijven planten. Ze proberen woestijnen te maken tot bossen. Ooit was heel Europa één groot bos. Ooit was de Sahel een woud. Waarom niet weer gewoon, met verstand, gaan planten?
“Luister naar de roep van de aarde”, zeiden drie christelijke leiders van de wereld begin september in een gezamenlijke verklaring over het milieu, ter voorbereiding van de klimaatconferentie in Glasgow: “luister naar de roep van de aarde en kies voor het leven, opdat uw kinderen kunnen leven”.
Kies voor het leven, samen, want de wereld is één huis.
We leven als gelovigen niet vanuit nachtmerries, maar vanuit visioenen. Het visioen van een wereld van gerechtigheid, liefde en barmhartigheid; in andere woorden: een wereld van recht, liefde en medeleven. Een aarde vol leven, vol planten en dieren, vol gezonde en gelukkige mensen.
Dat we vanuit dat visioen, met dat visioen mogen leven, elke dag van ons leven, totdat Hij komt.
Amen.