Gemeente van onze Heer Jezus Christus,
Jezus zegt tegen zijn volgelingen: ‘Mijn juk is zacht en mijn last is licht’.
Wat een mooie troostende woorden om vandaag te horen. Wat is het goed om hier weer bij elkaar te kunnen zijn. Bijna 4 maanden geleden moesten we plotseling de kerkdeuren sluiten en brak er voor velen van ons een bizarre tijd aan. Ik weet niet hoe u het hebt ervaren, maar ik hoor verschillende verhalen. Voor de één waren deze weken een verplichte, maar prettige periode van rust. Iedereen thuis, geen geren van school naar muziekles of naar sport. Ontbijten met het hele gezin in pyjama, waarna iedereen zijn eigen digitale omgeving opzocht. Eindelijk het huis gepoetst en de kasten opgeruimd. Een tijd van samen, bijna als in een veilig coconnetje.
Anderen hebben deze dagen als buitengewoon zwaar ervaren. Als mantelzorger nu meer dan voltijds in bedrijf, of juist opeens niet meer welkom bij je geliefde. Zwaaien voor het raam van het verpleeghuis, dagen vol gemis en zorg. Voor wie werken in bepaalde beroepsgroepen was het een hele toer om alle ballen in de lucht te houden. Waar de één genoot van de rust van het thuiswerken, werd het een ander veel te stil bij het eigen koffiezetapparaat. Niemand die een arm om je heen slaat of spontaan naast je op de bank ploft na een moeilijke dag. Waar de één op adem kwam, vloog een ander de stilte naar de keel.
Wat was het rustig op de wegen. Geen vliegtuigen die om zeven uur in de ochtend naar verre bestemmingen vertrokken, geen files en misschien beeldde ik het me in, maar het leek wel of de lucht blauwer en schoner was dan ooit. De natuur kwam tot rust, de economie vertraagde.
In De Ark schakelden we na de eerste schrik in een andere versnelling. We probeerden het contact via de telefoon te onderhouden en leerden vergaderen via Zoom. Voor de kerkdiensten maakten we met veel plezier de filmpjes, maar het gevoel van eenrichtingsverkeer konden we daarbij maar moeilijk onderdrukken. En nu zijn we weer hier, een beetje aangepast en voor sommigen alleen via kerkomroep, maar toch, met ruimte voor ontmoeting.
Wat betekent het bijbelgedeelte van vandaag voor mensen die zwerven tussen rust en onrust? Voor wie deze maanden zwaar waren en nog zijn en voor wie even opgelucht adem kon halen door de verplichte rust?
Wat is rust? En heeft dat met geloven te maken?
Ik waag een poging de woorden van Jezus te vertalen voor onze situatie vandaag.
Ik weet niet waar u aan denkt bij rust, maar voor mij heeft rust met evenwicht te maken. Niet zozeer als in een luilekkerland waar je hele dagen in een hangmat hangt te niksen, maar veel meer met stabiliteit en vertrouwen. Rust als een zonder angst in het leven staan.
Ten diepste vermoed ik dat Jezus dat ook bedoelt. Hij biedt mensen niet een schuilkelder aan waar je kunt wegkruipen voor de grote boze wereld, maar een juk dat te dragen is. In de bijbel wordt het woord juk vaak gebruikt als het teken van een vreemde machthebber die je zijn juk oplegt. Dan ga je gebukt onder een zware last. De schriftgeleerden kenden het beeld als een dragen van de Tora op je schouders. Met andere woorden, je leeft onder de geboden en verboden uit de boeken van Mozes. Je stelt jezelf onder het gezag van de Eeuwige.
Brengt Jezus hier dan een totaal nieuwe wetgeving? Gooit hij alles overboord?
Niets van dat alles, hij brengt ons terug bij de kern van de 10 woorden, die openen met: Ik ben de God die jullie uit Egypte heeft geleid. Je krijgt geen zwaar juk op je schouders gelegd, maar wordt vrij! Om die vrijheid te borgen zijn er regels nodig, piketpaaltjes, regels om de vrijheid te beschermen, maar dat juk is prima te dragen.
Jezus noemt zichzelf hierbij zachtmoedig en nederig. Twee woorden die niet hoog scoren op populariteitslijstjes. Nederig wordt maar al te vaak afgedaan als kruiperig of zwak. Terwijl het gaat om bescheidenheid, om mensen die ruimte om zich heen hebben.
Het woord zachtmoedig kan ons op een andere weg zetten. Ik vind dat een mooie combinatie van zacht en moedig. Een paar maanden geleden las ik[1] een boek waarin deze houding werd omschreven als een zachte voorkant en een rechte rug. Staan voor je zaak, maar tegelijkertijd altijd ook kwetsbaar durven te zijn tegenover de ander. Daar denk ik aan bij zachtmoedigheid. Steeds weer het gesprek en de ontmoeting zoeken, maar wel durven zeggen waar je voor staat, ook al maakt je dat eenzaam. Zo zie ik Jezus altijd voor me. Oneindig begaan met de mensen om hem heen, kwetsbaar en weerloos, maar met een rechte rug, trouw aan zijn God en verbonden aan mensen.
Hij nodigt ons uit dat zachtmoedige en bescheiden juk te aanvaarden. Dapper staan voor je zaak, maar altijd gericht op de zachtheid en de ontmoeting. Deze houding kan het verschil maken in de wereld. We hoeven ons als gelovigen niet terug te trekken uit de wereld, niet in de schuilkelder te leven, noch ons te omgeven met gelijkgestemden. Er wordt ons niet gevraagd zonder enig gevoel in de wereld te staan, onbewogen en onaantastbaar. We mogen zacht en moedig zijn. Dapper en kwetsbaar tegelijk. Geraakt en getroost.
Jezus gaat ons voor op deze weg. Weerloos, maar niet te breken, kwetsbaar en krachtig tegelijk, houdt hij vast aan de mensen en aan God. Zo nodigt hij ons uit te leven. Houd je ogen open voor wie kwetsbaar zijn, voor wie moe en moedeloos zijn, maar leef ook vol vertrouwen dat het laatste woord is aan goedheid, liefde en licht. Het laatste woord is aan de Eeuwige, die goedheid, licht en liefde is. Dat juk is zacht en die last is licht te dragen, ook voor ons vandaag. Het mag ons rust en vrede geven en ons tegelijkertijd weglokken uit onze geslotenheid. Midden in het leven staan we: rustig en zacht en moedig.
Amen.
[1] Brene Brown, Verlangen naar verbinding. Er echt bij horen en de moed om alleen te staan.