Op de site van de NOS lees ik dat Nederlanders sinds de coroanacrisis meer lezen dan Netflixen. Als rechtgeaarde leesverslaafde doet zo’n bericht me goed. Ook ik heb deze periode gebruikt om extra te lezen, al moet ik eerlijk zeggen dat wij sinds het begin van de crisis nu ook netflix hebben. Deze vakantie las ik het boek ‘De spiegel en het licht’ van Hilary Mantel uit. Dit deel, het laatste van een trilogie, over Henry VIII, zijn raadsheer Thomas Cromwell en de verschillende vrouwen van Henry, geeft een schokkend inkijkje in het leven van de machtigen der aarde in de eerste helft van de 16-de eeuw. Enkel jaren geleden las ik de eerste twee delen: het ‘Boek Henry’ en ‘Wolf Hall’ en werd gegrepen door haar prachtige stijl die je zo meeneemt in die tijd.
Wat me het meeste opviel in dit boek – buiten het feit dat ik nu beter begrijp wat er met de kloosters in Engeland is gebeurd in die periode – is hoe veel invloed menselijk gekonkel heeft op de kerkgeschiedenis. De vreselijke kerkstrijd van toen heeft een spoor van vernielingen nagelaten. Eens te meer realiseerde ik me dat het vaak om heel andere zaken gaat dan religieuze overtuigingen. Wat kunnen we ervan leren? En wat voor invloed heeft de gewone wereldgeschiedenis op ons kerk zijn?
Deze kleine overpeinzing is al weer de 15-de sinds we de kerk gesloten moesten houden. Niemand had toen durven voorspellen dat deze periode zo lang zou duren. In een interview met de Engelse rabbijn Jonathan Sacks geeft hij aan dat deze periode wel eens bepalend zou kunnen zijn voor de toekomst. Zou het ons helpen om minder te spreken over waar we recht op hebben en meer te spreken over verantwoordelijkheid, zo betoogt hij. Worden we meer ‘wij’ en minder ‘ik’?
Nu de maatregelen versoepeld worden en de ergste zorgen voorbij lijken te zijn, vraag ik me ook af hoe deze tijd invloed zal hebben op ons leven en op ons kerk-zijn. Wat doet deze wereldwijde pandemie, de periode van lockdown en het leven op 1,5 meter met ons? Hoe zal het zijn als we straks weer (beperkt) bij elkaar kunnen zijn? Gaan we over tot de orde van de dag? Zijn er lessen te leren? Hoe zullen we ons deze tijd herinneren?
Met Sacks hoop ik dat we in de periode hierna meer wij dan ik zullen zijn, dat het een tijd van bezinning zal blijken, van een hernieuwde verantwoordelijkheid. En voor de kerk? Misschien wel een tijd waarin we ons realiseren hoe belangrijk de kerkelijke gemeenschap voor ons is en was, een tijd waarin we leerden leven met de kwetsbaarheid van het leven en de maakbaarheid van dit bestaan durfden los te laten. Wie weet? Ik ben benieuwd.
Ds. Antoinette van der Wel