Beeld bij Hemelvaart

Zowel in woord als in beeld is het tegenwoordig een ingewikkeld onderwerp: hemelvaart. Kan een hedendaags gelovige zich hier nog iets bij voorstellen?
Ons wereldbeeld is immers compleet veranderd ten opzichte van de tijd van de bijbelschrijvers.
Als we ons de hemel al als plaats voorstellen (en zo’n fysiek beeld hebben nog maar weinigen!), waar ligt die dan in het ons bekende heelal? Was de hemelvaart van Jezus een soort ruimtereis, zoiets als ‘bij Mars rechtsaf en dan nog een eeuwigheid verder’, zoals een predikant het eens formuleerde.
Ook eigentijdse pogingen om hier iets over te zeggen helpen mij totaal niet.
De hemelvaart beschrijven als ‘een onttrokken worden van het lichaam van Jezus aan het driedimensionaal systeem van de geschapen werkelijkheid en opgenomen worden in het dimensionaal systeem van Gods ruimte’ (L v.d. Brom) is een theologisch hoogstandje waar ik niets mee kan!
Ook de beeldende kunst heeft het moeilijk, geen enkele mij bekende eigentijdse kunstenaar brandt er zijn schilderskwast aan!
Ja, de hemelvaart als fysiek opstijgen, liefst met wapperende kleding, is volop te vinden. Maar op dat soort beeldmateriaal zit niemand meer te wachten, toch?
Als je op zoek gaat naar een meer spiritueel getint beeld van de hemelvaart kom je bijna uitsluitend uit bij een icoonachtige weergave. Een icoon geeft immers, per definitie, een spiritueel beeld en geen fysiek beeld van de werkelijkheid. Vandaar mijn volgende keuze.

Bij de afbeelding
Meester van Vyssi Brod – Hemelvaartsvoorstelling, tempera op hout,
Bohemen, ± 1350
Tekst – De Heer is opgetogen, Hanna Lam (LB 666)

Anonieme meester (vandaar de noodnaam) uit Tsjechië. Door het gebruik van veel goud roept hij een onstoffelijke wereld op: weergave van ruimte en diepte is er nauwelijks. In deze gouden achtergrond is de invloed van de Byzantijnse kunst merkbaar. Het gebeuren zelf wordt heel summier aangeduid. De suggestie wordt gewekt of de voorstelling buiten de lijst verder gaat, onttrokken aan ons blikveld. (Naar boven kijken op deze dag is dan ook zinloos, kijk liever om je heen lijkt mij!)
De tekst van Hanna Lam verwoordt, naar kinderen toe, iets van onze verlegenheid met het onderwerp.

Henk Wassink